پانسمان های هیدروکلوئیدی(Hydrocolloid dressings) یک محیط مرطوب و عایق برای ترمیم زخم فراهم می کند که برای تسریع بهبود زخم‌ها و جلوگیری از بروز عفونت استفاده می‌شود. این پانسمان‌ها از موادی مانند ژلاتین، پکتین و کاربومر ساخته می‌شوند که به جذب مایعات ناشی از زخم کمک می‌کنند، در حالی که محیط مرطوبی برای زخم ایجاد می‌کنند که فرآیند بهبود را تسریع می‌کند.
این پانسمان‌ها از موادی مانند ژلاتین، پکتین و کاربومر ساخته می‌شوند که به جذب مایعات ناشی از زخم کمک می‌کنند، در حالی که محیط مرطوبی برای زخم ایجاد می‌کنند که فرآیند بهبود را تسریع می‌کند.
ویژگی‌های پانسمان هیدروکلوئید
۱. ایجاد محیط مرطوب برای زخم:
ایجاد رطوبت در سطح زخم از خشکی پوست خشک جلوگیری می‌کند و به سلول‌ها اجازه حرکت و تکثیر می‌دهد.
۲.جذب ترشحات:
– قادر به جذب مایعات زخم هستند و با جذب این مایعات یک ژل ایجاد می‌کنند که به عنوان مانعی برای میکروب‌ها عمل می‌کند.
۳. مقاوم در برابر آب یا آبدوست
از آنجایی که این پانسمان‌ها انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر آب هستند، همچنین یک لایه محافظ عالی برای زخمهایی که تازه بهبود یافته‌اند یا برای زخمهای نیمه بهبود یافته با بافت دانه‌بندی که نیاز به محافظت در برابر ترامای سطحی دارند، ایجاد می‌کنند.
۴. انعطاف پانسمان
قابل انعطاف با شکل بدن و زخم می باشد.
مزایای منحصر به فرد پانسمان هیدروکلوئید
پانسمان های هیدروکلوئیدی بیشتر از بسیاری از انواع پانسمان های دیگر ماندگاری دارند، بنابراین باید کمتر استفاده می شوند. آنها به راحتی روی زخم اعمال می شوند و در اشکال و اندازه های مختلف برای انواع زخم ها وجود دارند. پانسمان هیدروکلوئیدی را می توان با فشرده سازی وریدی نیز استفاده کرد. علاوه بر این، آنها اغلب می توانند باعث بهبود سریعتر شوند زیرا:
۱.ماندگاری:
معمولا می‌توانند برای چندین روز تا یک هفته بر روی زخم باقی بمانند که باعث کاهش نیاز به تعویض مکرر پانسمان می‌شود.
۲.حفظ درجه حرارت مناسب:
این پانسمان قادر به حفاظت از زخم در برابر تغییرات دمای محیط و حفظ درجه حرارت بهینه برای بهبود زخم می باشد.
۳.ضد آب و محافظ در برابر میکروب‌ها:
اغلب جاذب آب درون خود هستند و از ورود آب و باکتری‌ها به سطح زخم جلوگیری می‌کنند.
۴.عدم ایجاد درد هنگام تعویض پانسمان
این پانسمان اصلا به زخم نمی چسبد و به راحتی قابل جدا شدن می باشد.
پانسمان هیدروکلوئید در چه زخم هایی کاربرد دارد؟
استفاده از یک پانسمان هیدروکلوئید، یک روش برای مراقبت از زخم است. به طور کلی پانسمان های هیدروکلوئید در زخم های با ترشح کم تا متوسط قابل استفاده هستند.
- زخمهای فشاری
- زخمهای جراحی
- زخمهای دیابتی
- سوختگی‌های سطحی
- به عنوان پانسمان ثانویه یا در زیر نواحی تحت آسپیراسیون مایع
- زخمهای گرانوله با ترشح کم
- زخم های تمام ضخامت یا نیمه ضخامت
- قابلیت کاربرد به تنهایی در زخم های غیر عفونی سطحی با ترشح کم تا متوسط
- زخم های پای دیابتی
معایب پانسمان هیدروکلوئید
پانسمان هیدروکلوئید با توجه نوع و ویژگی های زخم در انواع زخم های قابل استفاده است مواردی که می توان به عنوان موارد عدم مصرف به نتیجه نامطلوب اشاره کرد شامل:
- ممکن است در زخمهایی با ترشح زیاد مناسب نباشند، زیرا ظرفیت جذب محدودی دارند.
- بعضی افراد ممکن است به موادی که در پانسمان‌های هیدروکولوئیدی استفاده می‌شود حساسیت داشته باشند.
- در صورت وجود اگزودا یا عفونت سنگین نباید از آنها استفاده کرد.
انواع پانسمان های هیدروکلوئیدی
پانسمان‌های هیدروکولوئیدی انواع مختلفی دارند که بسته به نوع زخم و نیازهای بیمار قابل استفاده هستند. در زیر انواع مختلف پانسمان‌های هیدروکولوئیدی موجود در بازار معرفی شده‌اند:
۱. پانسمان‌های نازک
این نوع پانسمان‌ها معمولاً حرکات آسان‌تری دارند و برای زخمهای سطحی و کم عمق مناسب هستند. آنها اجازه می‌دهند تا زخم تنفس کند اما در عین حال رطوبت را حفظ می‌کنند.
۲. پانسمان‌های ضخیم
این پانسمان‌ها برای زخمهای عمیق‌تر و با ترشحات بیشتر مناسب هستند. آنها قابلیت جذب بالاتری دارند و می‌توانند ترشحات را به خوبی جذب کنند.
۳. پانسمان‌های با قابلیت جذب بالا
این محصولات برای زخمهایی با ترشح زیاد طراحی شده‌اند و می‌توانند تا حد زیادی مایعات را جذب کنند. این پانسمان‌ها معمولاً شامل لایه‌های اضافی برای جذب رطوبت بیشتر هستند.
۴. پانسمان‌های حاوی دارو
برخی از پانسمان‌های هیدروکلوئیدی حاوی داروهایی مانند نقره یا آنتی‌بیوتیک‌ها هستند که می‌توانند به کاهش عفونت و تسریع بهبود کمک کنند.
۵. پانسمان‌های شفاف
این نوع پانسمان‌ها قابلیت مشاهده زخم را بدون نیاز به برداشت پانسمان فراهم می‌کنند. آنها برای زخمهای سطحی و زخمهایی که نیاز به نظارت مداوم دارند، مناسب هستند.
مکانیسم عمل پانسمان هیدروکلوئیدی
پانسمان‌های هیدروکلوئیدی با ایجاد یک محیط مرطوب در سطح زخم به تسریع فرآیند بهبود کمک می‌کنند. مکانیسم عمل این پانسمان‌ها شامل مراحل زیر است:
۱. جذب ترشحات زخم
پانسمان‌های هیدروکلوئیدی شامل موادی مانند ژلاتین، پکتین و کربومر هستند که توانایی بالایی در جذب مایعات ناشی از زخم دارند. هنگامی که پانسمان با ترشحات زخم تماس پیدا می‌کند، این مواد تورم کرده و یک ژل چسبناک تشکیل می‌دهند.
۲. ایجاد محیط مرطوب
ژل ایجاد شده باعث حفظ رطوبت در سطح زخم می‌شود. این رطوبت اجازه می‌دهد که سلول‌های اپیتلیالی به راحتی حرکت کرده و تکثیر شوند، که فرآیند بهبود را تسریع می‌کند.
۳. حفاظت فیزیکی و مکانیکی
پانسمان‌های هیدروکلوئیدی به عنوان یک لایه محافظ عمل می‌کنند که زخم را در برابر آسیب‌های مکانیکی و مواد خارجی مانند باکتری‌ها و آلودگی‌ها محافظت می‌کند.
۴. عایق حرارتی
پانسمان به عنوان یک عایق حرارتی عمل می‌کند و دمای بهینه برای فعالیت سلولی و ترمیم زخم را حفظ می‌کند.
۵. کنترل بو و عفونت
ژل تشکیل شده می‌تواند بوهای نامطبوع ناشی از زخم را کاهش دهد و برخی پانسمان‌های هیدروکولوئیدی نیز با افزودن مواد آنتی‌باکتریال به کاهش احتمال عفونت کمک می‌کنند.
این خصوصیات باعث می‌شود که پانسمان‌های هیدروکلوئیدی برای زخمهای سطحی تا متوسط با ترشح متوسط تا کم، بسیار موثر باشند. البته انتخاب نوع پانسمان و مدت زمان استفاده باید با توجه به شرایط خاص زخم و تحت نظارت متخصص صورت گیرد.
موارد منع مصرف پانسمان هیدروکلوئیدی
- زخم ها یا سوختگی های خشک و بدون ترشح
- زخم های باز که تاندون یا استخوان در معرض دید قرار دارد
- زخم هایی با اگزودای بسیار زیاد
- زخمهای عفونی
- زخمهایی که پوست اطراف آن ها خشک و ترک خورده است
- زخمهای حفره ای
مقایسه درمان زخم با پانسمان هیدروکولوئیدی نسبت به سایر روش های درمانی
درمان زخم با پانسمان‌های هیدروکلوئیدی به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، مزایای خاصی دارد. در ادامه، مقایسه‌ای میان درمان زخم با پانسمان هیدروکلوئیدی و سایر روش‌های درمانی مانند پانسمان‌های خشکی، پانسمان‌های مایع و پانسمان‌های نقره‌ای ارائه می‌شود.
- محیط مرطوب در برابر محیط خشک
- هیدروکلوئیدی: این پانسمان‌ها محیط مرطوبی را برای زخم فراهم می‌کنند که به تسریع فرآیند بهبود کمک می‌کند.
- پانسمان‌های خشک: این نوع پانسمان‌ها ممکن است باعث خشکی زخم شوند و تکثیر و حرکت سلول‌های اپیتلیال را محدود کنند.
- جذب ترشحات
- هیدروکلوئیدی: قابلیت جذب ترشحات زخم را دارند و با تشکیل ژل، از عفونت جلوگیری می‌کنند.
- پانسمان‌های نازک: معمولاً قابلیت جذب کمی دارند و در زخمهای با ترشحات زیاد مناسب نیستند.
- حفاظت فیزیکی
- هیدروکلوئیدی: به خوبی از زخم در برابر باکتری‌ها و آسیب‌های خارجی محافظت می‌کنند.
- پانسمان‌های ساده: ممکن است به اندازه کافی محافظت نکنند و زخم را در معرض آلودگی قرار دهند.
- مدت زمان نگهداری
- هیدروکلوئیدی: معمولاً می‌توانند برای چند روز تا یک هفته بر روی زخم باقی بمانند، که نیاز به تعویض مکرر را کاهش می‌دهد.
- پانسمان‌های کلاسیک: باید به طور مکرر تعویض شوند، که می‌تواند ناراحتی و هزینه را افزایش دهد.
- کاهش بو و عفونت
- هیدروکلوئیدی: به کاهش بو و خطر عفونت کمک می‌کنند و برخی از انواع آنها حاوی مواد آنتی‌باکتریال هستند.
- پانسمان‌های نقره‌ای: در عفونت‌های باکتریالی موثر هستند، اما ممکن است نیاز به تعویض بیشتری داشته باشند زیرا ممکن است زودتر آلوده شوند.
- حساسیت و عوارض
- هیدروکلوئیدی: معمولاً عوارض جانبی کمی دارند، اما ممکن است برخی افراد به مواد بکار رفته در آنها حساس شوند.
- پانسمان‌های با مواد شیمیایی: ممکن است باعث حساسیت یا تحریک پوست شوند.
پانسمان اگزوکر که توسط شرکت مهندسی طب تجهیز پایا عرضه می شود نوعی پانسمان پیشرفته است که برای درمان زخم‌ها و مدیریت ترشحات آنها طراحی شده است. این پانسمان به دلیل خواص خاص خود در کنترل رطوبت و ترشحات زخم، محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
ویژگی‌ها و مشخصات پانسمان اگزوکر
اگزوکر یک پانسمان هیدروکلوئید در سایز ۱۰*۱۰می باشد. پانسمان هیدروکلوئید برای حفظ محیط مرطوب زخم طراحی شده است.
ویژگی ها:
قابلیت نصب آسان با توجه به بستر زخم
قابلیت جذب در زخم ها با ترشحات کم تا متوسط
قابلیت برداشتن پانسمان بدون درد (چون پانسمان به زخم نمی چسبد)
سد محافظ در برابر باکتری ها
تشخیص زمان تعویض پانسمان با تغییر رنگ آن هنگام جذب ترشحات
کاربردها
پانسمان اگزوکر برای انواع مختلف زخم‌ها مناسب است، از جمله:
- زخم وریدی و شریانی
- زخم دیابتی
- زخم بستر
- زخم بعد از عمل جراحی
- در وکیوم تراپی جهت لیکیج گیری اطراف زخم روی پوست سالم
- محافظت از پوست سالم اطراف کلستومی
- سوختگی سطحی
- زخم با ضخامت جزئی
- تاول و خراشیدگی
- برش های سطحی جراحی و دانرسایت
- زخم با درناژ کم تا متوسط
- زخم تازه التیام یافته، پوست نازک
مزایا در مقایسه با پانسمان‌های دیگر
- کنترل بهتر ترشحات: به خاطر قابلیت جذب بالای رطوبت، پانسمان اگزوکر نسبت به بسیاری از پانسمان‌های دیگر در مدیریت ترشحات زخم بهتر عمل می‌کند.
- حفظ راحتی بیمار: طراحی این پانسمان به گونه‌ای است که راحتی بیمار را افزایش می‌دهد و نیاز به تعویض مکرر را کاهش می‌دهد.
- کاهش عفونت: با ایجاد یک محیط امن و مرطوب، خطر عفونت در زخم‌ها کاهش می‌یابد.
نتیجه‌گیری
پانسمان‌های هیدروکلوئیدی به عنوان یک گزینه مؤثر برای درمان زخم با ایجاد یک محیط مرطوب، جذب ترشحات و فراهم کردن حفاظت فیزیکی کاربرد دارند. در حالی که سایر روش‌ها نیز جایگاه خاص خود را دارند، مزایای پانسمان‌های هیدروکلوئیدی در بسیاری از موارد آنها را به گزینه بهتر تبدیل می‌کند.